Każde gospodarstwo rolne jest inne, działa w różnych warunkach, w różnym otoczeniu, nawet jeżeli prowadzi podobną czy wręcz taką samą produkcję. Dlatego nie da się przedstawić wiarygodnych modelowych wariantów opłacalności przejścia z ryczałtu na VAT. Ale każdy rolnik może w prosty sposób sprawdzić, który wariant podatkowy jest dla niego korzystniejszy finansowo. W tym celu należy odszukać wszystkie faktury przychodowe, czyli tzw. RR-ki, oraz kosztowe, dokumentujące ponoszone wydatki w działalności rolniczej, najlepiej z ostatniego roku. Następnie zestawiamy wszystkie faktury VAT RR, w rozbiciu na wartość brutto, netto oraz VAT ryczałtowy (7 proc.). W drugim zestawieniu sumujemy faktury zakupu towarów i usług, dotyczące prowadzonej działalności rolniczej w dokładnie takim samym rozbiciu na wartość brutto, netto i VAT (stawki 5, 8 lub 23 proc.). Mając ustalony stan faktyczny działalności rolnika ryczałtowego, przeliczamy, jaki efekt finansowy byłby w przypadku, gdyby w tym okresie rolnik był czynnym podatnikiem VAT. Zakładając w uproszczeniu, że ceny netto sprzedaży byłyby takie same, rozważmy dwa przypadki: VAT ze stawką 5 proc. (m.in. zboża, mleko, ziemniaki, buraki, rzepak) oraz żywiec wieprzowy i wołowy z obowiązującą stawką 8 proc. Robiąc takie zestawienie sprawdzające opłacalność formy opodatkowania, należy wydzielić nakłady inwestycyjne poniesione w danym okresie, dlatego że każdego roku nie kupujemy np. ciągnika czy opryskiwacza. Natomiast dodanie VAT-u od zakupu takiego środka po dokonaniu powyższych wyliczeń dopiero uświadamia nam, jak korzystne finansowo jest przejście na VAT. Planując inwestycje (nawet jeżeli obecnie korzystniej jest być na ryczałcie), należy uwzględnić potencjalny VAT, jaki możemy mieć do zwrotu, będąc czynnym podatnikiem VAT. Korzyść wynika z tego, że m.in. materiały budowlane, maszyny, urządzenia, usługi pozarolnicze opodatkowane są najwyższą stawką VAT - 23 proc., natomiast sprzedaż towarów rolnych stawkami 5 lub 8 proc. Przy zakupie, budowie obory, chlewni czy drogiego sprzętu rolniczego wartość potencjalnego VAT-u do zwrotu może być ogromna.

Jeżeli zdecydujemy się na rezygnację z ryczałtowego rozliczania VAT i przejście na zasady ogólne, musimy pamiętać o kilku niedogodnościach, a nawet zagrożeniach. Zaletą bycia na ryczałcie na pewno jest prostota i spokój. Nawet faktury RR wystawia nabywca towaru, a nie rolnik. Przechodząc na zasady ogólne, czyli stając się czynnym podatnikiem VAT, rolnik traci prawo żądania od nabywcy wystawienia faktury VAT RR, natomiast zobowiązany jest do: • wystawiania faktur za sprzedaż towarów i usług z naliczonym podatkiem VAT; • prowadzenia ewidencji faktur sprzedaży i zakupów; • składania w urzędzie skarbowym deklaracji VAT-7 - miesięcznie lub kwartalnie do wyboru; • odprowadzania podatku należnego, jeżeli taki wykaże w deklaracji. Prowadzenie ewidencji, składanie JPK i deklaracji można scedować na biuro rachunkowe. Przy kilkudziesięciu fakturach miesięcznie koszt powinien wynieść nie więcej niż 200-300 zł.

Decydując się na przejście z rozliczenia ryczałtowego na zasady ogólne, należy pamiętać też o pewnych zagrożeniach. Po pierwsze stać się z powrotem rolnikiem ryczałtowym można, ale dopiero po trzech latach! Ale to nie wszystko. Po drugie w przypadku środków trwałych ruchomych, np. ciągnika czy kombajnu, będziemy musieli zwracać 1/5 VAT-u odliczonego za każdy rok do upływu 5 lat od dokonania zakupu, a w przypadku nieruchomości 1/10 VAT-u odliczonego za każdy rok do upływu 10 lat od daty oddania do użytkowania. Tak więc decydując się na przejście na zasady ogólne, szczególnie przy znacznych nakładach inwestycyjnych, pamiętajmy, że powrót do ryczałtu w nieodpowiednim czasie może być bolesny finansowo. Wracając do rozliczenia ryczałtowego należy dokładnie zaplanować czas powrotu i planowane do realizacji inwestycje w gospodarstwie.

Jeżeli już jesteśmy pewni - po rozważeniu wszystkich za i przeciw - że chcemy przejść na zasady ogólne, to nie jest to zbyt skomplikowane i dosłownie załatwimy to w 2-3 dni. Do Urzędu Statystycznego występujemy o nadanie REGON-u. W urzędzie skarbowym składamy zgłoszenie rejestracyjne VAT-R (przed końcem miesiąca, od którego chcemy przejść na VAT ogólny) i wnosimy opłatę rejestracyjną VAT w wysokości 170 zł. Dodatkowo składamy aktualizację NIP-7, w której podajemy numer rachunku bankowego do zwrotu VAT-u oraz (jeżeli się zdecydowaliśmy) fakt zawarcia umowy z biurem księgowym.

Od dnia przejścia na zasady ogólne zbieramy wszystkie faktury zakupu, które wiążą się z prowadzonym gospodarstwem. Musimy trochę „przestawić” sposób myślenia. To, co do tej pory pomijaliśmy jako mało istotne, czyli np. paragon zamiast faktury w sklepie żelaznym za zakup gwoździ albo faktura za telefon, wodę czy energię elektryczną, od teraz jest już bardzo istotne i wpływa na nasz wynik finansowy. Tylko faktura zawierająca wymagane dane (m.in. gospodarstwo rolne, imię i nazwisko, NIP, adres) lub paragon imienny będzie podstawą do wprowadzenia i ujęcia w rozliczeniu VAT-u. Z drugiej strony sami jesteśmy zobowiązani wystawiać faktury sprzedażowe i, uwaga, również faktury VAT RR, jeżeli kupujemy towar od rolnika ryczałtowego, czyli sytuacja się odwraca. Z kolei przy fakturach RR pamiętajmy o pilnowaniu spełnienia kilku wymogów, aby móc odliczyć 7 proc. VAT. Należy w terminie 14 dni przelewem zapłacić rolnikowi za towar koniecznie z podaniem w tytule przelewu nr. faktury RR i daty wystawienia. Zwrot podatku VAT otrzymujemy po upływie 60 dni od daty złożenia deklaracji VAT-7 w urzędzie skarbowym, jednak można złożyć uzasadniony wniosek o przyspieszenie zwrotu w terminie 25 dni.

Fakturę VAT RR wystawia podatnik VAT czynny w dwóch egzemplarzach. Oryginał faktury dostarczany jest rolnikowi ryczałtowemu, który obowiązany jest przechowywać fakturę przez 5 lat, licząc od końca roku, w którym wystawiono fakturę.

Przez działalność rolniczą rozumieć należy produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU 02.20.13.0) oraz bambusa (PKWiU ex 01.29.30.0), a także świadczenie usług rolniczych.

Rolnicy prowadzący działalność rolniczą w rozumieniu ustawy o VAT rozliczają podatek VAT wg: • szczególnej procedury dotyczącej rolników ryczałtowych (tzw. rolnicy ryczałtowi), • zasad ogólnych. Zasady opodatkowania rolników prowadzących działalność rolniczą: Jeden, jak i drugi dokonuje dostaw produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczy usługi rolnicze, jednak: • rolnik ryczałtowy z tytułu takiej działalności jest zwolniony z VAT, • rolnik rozliczający się na zasadach ogólnych podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Rolnik ryczałtowy to rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze, który korzysta ze zwolnienia od podatku VAT. W zakresie prowadzonej działalności rolniczej jest zwolniony z obowiązku: • wystawiania faktur, • prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług, • składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej, • dokonania zgłoszenia rejestracyjnego. Rolnik ryczałtowy może: • dostarczać produkty rolne pochodzących z własnej działalności rolniczej, • świadczyć usługi rolnicze które są zwolnione z podatku od towarów i usług Rolnikowi, który dokonuje dostawy produktów rolnych przysługuje zryczałtowany zwrot podatku VAT. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych. Obecnie stawka zryczałtowanego zwrotu podatku wynosi 7% kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku.

Rolnik rozliczający się na zasadach ogólnych obowiązany jest ewidencjonować za pomocą kas rejestrujących sprzedaż dokonywaną na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących podatników, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli obrót z tego tytułu nie przekroczył, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20 000 zł.

Innego rodzaju działalność prowadzona przez rolnika ryczałtowego, nieuprawniająca go do zwolnienia przedmiotowego (np. agroturystyka, działalność handlowa, dostawa produktów rolnych innych niż własnej produkcji) będzie podlegać, co do zasady, opodatkowaniu. Statusu rolnika ryczałtowego nie wyklucza wykonywania innej niż rolnicza działalności gospodarczej, w tym bycia zarejestrowanym z tytułu tej działalności jako podatnik VAT czynny. W zakresie nierolniczej działalności gospodarczej rolnicy ryczałtowi są „normalnymi” podatnikami VAT, na których ciążą standardowe obowiązki w zakresie VAT. ul. Powstańców Śląskich 24,26 53-333 Wrocław tel.: +48 71 365 24 00 fax :+48 71 365 27 80 www.dolnoslaskie.kas.gov.pl "Jest to wyjątkowy przypadek, w którym jeden podmiot może łączyć dwa statusy - podatnika VAT zwolnionego jako rolnik ryczałtowy i jednocześnie podatnika VAT czynnego. Wówczas, chociaż w pozostałej części podatnik prowadzi działalność opodatkowaną, to dostawa własnych produktów rolnych będzie zwolniona od podatku od towarów i usług” /Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 01.12.2015 r., IPPP2/4512-967/15-2/RR/

Obowiązuje nowa matryca stawek VAT, która służy do identyfikowania towarów oraz usług na potrzeby podatku VAT. Zdecydowano o odejściu od stosowania PKWiU 2008, czyli Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług 2008. W związku z powyższym dla określenia właściwej stawki podatku dla towarów wprowadzono Nomenklaturę Scaloną (CN) oraz Polską Klasyfikację Obiektów Budowlanych (PKOB). Natomiast w zakresie usług należy stosować PKWiU 2015. Zmiana ta dotyczy także rolników gdyż, jest spowodowana nowym zakresem korzystania z obniżonych stawek VAT, czyli 5% oraz 8%, które są zawarte w załączniku nr 3 i 10 ustawy o VAT. Największe wątpliwości wzbudziła stawka VAT na nasienie samców zwierząt gospodarskich oraz na rzepak ozimy. Stawkę podatku na nasienie bydlęce i pozostałe zwiększono do 23%. Minister Rolnictwa zwrócił się do Ministra Finansów – z prośbą o możliwość korzystania z preferencyjnej stawki na ww. nasienie, czyli 8%. Argumentując tym samym, że inseminacja jest podstawową techniką rozrodu bydła oraz świń. Z kolei rzepak ozimy, który jest przeznaczony do spożycia przez ludzi został objęty stawką 5%, natomiast na cele przemysłowe 8%. Niemniej jednak podatnicy mogą wystąpić z wnioskiem o wydanie Wiążącej Informacji Stawkowej do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w celu wydania decyzji, która ułatwi podatnikom stosowanie przepisów dotyczących stawek podatku VAT i zapewni odpowiednią ochronę. Należy zaznaczyć, że w załączniku nr 3 do ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, zawarty jest wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką 7%, która jest czasowo podwyższona do 8%. Załącznik ten obejmuje m.in.: - zwierzęta żywe (konie, osły, muły i osłomuły, bydło, świnie, owce i kozy, drób domowy, króliki, strusie, pszczoły, jedwabniki, trzmiele, entomofagi, przeszkolone psy przewodniki dla ociemniałych); - drzewa żywe i pozostałe rośliny, bulwy, korzenie i podobne, kwiaty cięte i liście ozdobne; - nasiona i owoce oleiste, ziarna, nasiona i owoce różne; rośliny przemysłowe lub lecznicze; słoma i pasza – z wyłączeniem przeznaczonych do spożycia przez ludzi; - bez względu na CN – nawozy i środki ochrony roślin – zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej, oraz pasze i karmy dla zwierząt gospodarskich i domowych (jednak np. otręby zbożowe mają zróżnicowane stawki w zależności od przeznaczenia, odpowiednio: na cele spożywcze – 5%, na paszę – 7%, czasowo 8%, na biopaliwa – 22%, czasowo 23%); - bez względu na CN – sznurek do maszyn rolniczych; - bez względu na CN – ziemia ogrodnicza; - oraz usługi – zgodnie z PKWiU 2015 obejmujące m.in.: usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych – z wyłączeniem usług podkuwania koni i prowadzenia schronisk dla zwierząt gospodarskich (PKWiU ex 01.62.10.0); - warzywa i owoce, krojone i zapakowane – wyłącznie obierane i cięte warzywa, mieszanie świeżych sałat; - usługi weterynaryjne; - usługi związane z zagospodarowaniem terenów zieleni; - bez względu na PKWiU – usługi badania zwierząt rzeźnych i mięsa, wykonywane przez lekarzy weterynarii. Natomiast załącznik nr 10 zawiera wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 5%, które obejmują produkty spożywcze dla ludzi. Reasumując, każdy VAT-owiec bezwzględnie zobowiązany jest do znajomości przepisów. Dlatego przed wystawieniem faktury należy zwrócić szczególną uwagę na wszystkie obligatoryjne elementy faktury, w tym na zastosowanie odpowiedniej stawki VAT, aby uniknąć skutków podatkowych, a transakcja przebiegła prawidłowo.

Należą do nich między innymi: • zaniżanie przychodów osiąganych ze sprzedaży produktów bądź świadczonych usług, • niewykazywanie całej sprzedaży podlegającej opodatkowaniu (np. zapłaty za dzierżawę gruntów otrzymywanej nie w formie pieniężnej lecz w naturze), • niewykazywanie świadczenia usług rolniczych i niezgłaszanie działalności w tym zakresie, • zawyżanie dokonywanych zakupów, • nierozdzielanie zakupów dotyczących gospodarstwa domowego od gospodarstwa rolnego ( np. brukowanie całego podwórka, ogrodzenie całego gospodarstwa), • odliczanie podatku naliczonego dotyczącego zakupów związanych z gruntami rolnymi (nawozy, środki ochrony roślin, nasiona, olej napędowy), a następnie wydzierżawianie gruntów na cele rolnicze (czynność zwolniona z VAT) i niekorygowanie odliczonego wcześniej podatku naliczonego, • nieadekwatna wartość dokonywanych przez rolników zakupów środków trwałych i pozostałych towarów w stosunku do osiąganych (wykazywanych) przychodów, • stosowanie nieprawidłowych stawek podatku VAT przy sprzedaży produktów i świadczeniu usług, • zakup oleju napędowego od fikcyjnych podmiotów.

Rozwiąż quiz i pobierz Certyfikat ukończenia szkolenia